Pages

Monday, May 31, 2010

भाडे मीटर प्रमाणे (न) देणे

"भाडे मीटर प्रमाणे देणे" असं रिक्ष्याच्या मीटर वर लिहिलेले असतं. किती लोक ते पाळतात हा चर्चेचा विषय होऊ शकतो. आत्तापर्यंत पुण्यात राहत असल्यामुळे पुणेरी रिक्षा चालक हे सर्वात जहाल असतात असा मला वाटत होत. पण पुणेरी रिक्षाचालकांच्या मग्रुरिला आणि अव्वाच्या-सव्वा भाडे आकारण्याच्या प्रवृत्तीला इथले म्हणजे बंगलोर मधले रिक्षाचालक सह्ज आव्हान देऊ शकतील. त्यांच्यासमोर मला आता पुण्यातले रिक्षाचालक अगदीच मवाळ वाटायला लागले आहेत. 

बंगलोर मध्ये नवीन आलेला माणूस म्हणजे यांच्यासाठी पर्वणीच असते. काय वाट्टेल ते दर तोंडावर फेकतात. दिवसा सुद्धा मीटर प्रमाणे रिक्षा चालवत नाहीत. रात्री आठ नंतर लगेच दुप्पट भावाने दर आकारतात. 

इकडे एक नवीनच गोष्ट कळली! इथले रिक्षावाले  दिवसाढवळ्या सुद्धा सर्रास "रिटर्न भाडे" मागतात. म्हणजे आपण त्याना म्हणालो की "बाबा (अप्पा) इथे इथे जायचे आहे. किती होतील? तर तिथे जायचे २० रु. होत असतील, तरी हा पठ्ठ्या ४० रु. म्हणणार. का तर तिथून हा "विदाऊट पाशिंजर" कसा येणार म्हणे ? (अरे पण मग इथे येऊ नकोस ना! तिथेच एखाद गिराहिक शोध! पण नाही !!!) आता हा तिथून विदाऊट पाशिंजर येऊ शकत नाही म्हणून तो भुर्दंड गिराहिकाने का सोसायाचा? आणि ते सुद्धा दिवसाढवळ्या! बर दुसरा कोणी आजूबाजूचा रिक्षावाला बघावा तर सगळे एकाच माळेचे मणी! आपण भाव ठरवायला लागलो तर म्हणतात "चौदा रुपयेमे हमको क्या मिलेगा साब?" पण मग नुसतं रिक्षा थांब्यांवर बसून तरी रांडेच्याना काय मिळणार आहे?

संध्याकाळी तर अगदी कमीत कमी अंतरासाठी सुद्धा जिथे १४ रु हा दर आहे तिथे यांच्या डोंबल्यावर ३० रु. द्यावे लागले आहेत मला. राउंड ऑफ करण्याची पद्धत तर केवळ चीड आणणारी आहे. ट्रॅफिक जाम होत, लगेज आहे, पत्ता अचूक सांगितला नाहीत, सुट्टे नाहीत ई. कारणांमुळे इथे १४ रु. झाले असतील तरी २० रु. टिकवावे लागतात. (आणि इथे प्रश्ना पैशाचा नाही तर तत्वाचा आहे. असो ते ह्यांना काय कळणार. कप्पाळ!)

जरा शहराबाहेर गेलात तर मग विचारायची सोय नाही. रिक्षा करण म्हणजे शान्तं पापं! इकडे बससेवा मात्र उल्लेखनीय आहे. पण तरी सगळिकडेच बसने जाता येत नसल्यामुळे, आपण अगदी हरि नसलो तरी या "गाढवांचे पाय" धरणे क्रमप्राप्त आहे.  

Monday, May 17, 2010

झेन कथा

झेन कथा

एका गावात एक पाथरवट ( दगड फोड्या) राहत होता. तो रोज भल्या पहाटे आपला डोंगरावर जाई आणि मोठ्या शिळा फोडून, त्यांचे तुकडे गावातील शिल्पकारांना विकत असे.

एकदा असाच तो शिळा फोडत होता. दुपारची वेळ... वरुन सुर्य आग ओकत होता.  दगड फोड्याने थोडी विश्रांती घ्यायचे ठरवले. त्याने वरुन बघितल तर राजाचा एक मोठा अधिकारी रस्त्यावरून पालखितून मोठ्या मजेत चालला होता. आजूबाजूला सेवक वर्ग त्याची सेवा करत होते. त्याला ना उंहाची पर्वा होती ना पाण्याची!
दगड फोड्या स्तिमित झाला. म्हणाला "अहाहा!! काय सुंदर जीवन आहे. काही त्रास नाही, काही कष्ट नाहीत !! हा माझ्यापेक्षा कितीतरी श्रेष्ठ आहे. मी जर हा अधिकारी असतो तर काय मजा आली असती." काय आश्चर्य!! तो दगड फोड्या पुढच्याक्षणी तो अधिकारी झाला.

आता तो मजेत होता. काही कष्ट नाहीत. फक्त आराम ! काही तास जातात न जातात तोच त्याची पालखि मोडली. तो नाइलाजानेच खाली उतरला आणि पायी चालू लागला. वर सूर्य होताच आग ओकत. याने विचार केला, माझ्यापेक्षा हा सुर्य किती श्रेष्ठ आहे. काही त्रास नाही. काही कष्ट नाहीत. काय आश्चर्य!! तो दगड फोड्या पुढच्याचक्षणी सूर्य बनला.

आता तो खुशीत होता. मस्त आकाशात विहार करायचा. काही कष्ट नाहीत. फक्त आराम ! आता तो लोकाना छळत होता. अशी त्याची मजा चालू असताना त्याला गुदमरल्यासारखा झाल. काही दिसेचना पुढच ! बघतो तर काय ! अचानक एक ढग त्याला आडवा आला होता. काही केल्या तो ढग हटेचना.
त्याने विचार केला हा ढग जर मला अडवू शकतो तर हा माझ्यापेक्षा नक्कीच श्रेष्ठ दिसतोय. जर मी ढग झालो तर !! तर मग मीच सर्वात श्रेष्ठ होईन. आणि नेहेमीप्रमाणेच, तो ढग बनला. आता त्याने सूर्यालाही नमविल होत. आता तो सर्वाशक्तिमान होता. मजेत आकाशात विहरत होता. सूर्याला झाकोळून टाकत होता.

इतक्यात तो एका दिशेला खेचला जाउ लागला. त्याला तिकडे जायच नव्हत. पण वारा त्याला खेचत होता. त्याने विचार केला हा वारा जर मला ढकलु शकतो तर हा माझ्यापेक्षा नक्कीच श्रेष्ठ दिसतोय. जर मी वारा झालो तर !! तर मग मीच सर्वात श्रेष्ठ होईन.
आत्ता तो वारा बनला होता. त्याला ना राजाची भीती , ना सूर्याची, ना ढगाची !! तो मुक्ता हस्ते बागडत होता. ढगाना हलवून सूर्याला झाकत होता.

दाणदिशी तो एकठिकाणी येऊन आदळला. समोर बघतो तो काय एक महाकाय पर्वत त्याच्या समोर उभा होता. त्याला हलतही येईना न पुढेही जाता येईना.  त्याने विचार केला हा पर्वत  जर मला ढकलु शकतो तर हा माझ्यापेक्षा नक्कीच श्रेष्ठ दिसतोय. जर मी पर्वत  झालो तर !! तर मग मीच सर्वात श्रेष्ठ होईन.

आणि तो पर्वत झाला. त्याला ना राजाची भीती , ना सूर्याची, ना ढगाची, ना वार्याची !! तो घट्ट मांडी ठोकून बसला होता. सगळ्यावर हसत होता. स्वतावरच खुश होत होता. तो जगात आता सर्वश्रेष्ठ, सर्व शक्तिमान होता.

त्याने खाली बघितले. त्याच्या पायाखालची जमिनच सरकली...

दुसरा कोणी एक पाथरवट त्याची मांडी फोडत होता...

तात्पर्य: तुम्ही काढाल ते...


मूळ स्त्रोत: अनामिक

- बोलघेवडा

हेच लेखन माझ्या ब्लॉग वर वाचा

Saturday, May 15, 2010

अशीच मे महिन्यातील एक दुपार...

अशीच मे महिन्यातील एक दुपार...बाहेर रणरणत उन...

मी माझ्या भाच्याकडे गेलो. मे महिन्याची सुट्टी सुरू झाली होती. म्हणल बघाव काय चालू आहे ते !  तर स्वारी आरामात कंप्यूटर गेम खेळत बसली होती. बाजूला लेज चिप्स आणि कोक होतच.

मी विचारला "काय सुट्टिचे काय प्लान आहेत?" तो स्क्रीन वरुन लक्ष  जराही विचलित न करता तो म्हणाला " काही नाही, आजच ही वॉर अँड वॉरक्रॅफ्ट आणली आहे. आज खेळून संपवीन मग उद्या दुसरा पार्ट आणायचा.. एक किंग्डम डेस्ट्राय केलाय मी, आता उद्या दुसर उडवायचाय. शिवाय काही चिट कोड्स ही डाउनलोड करायचे आहेत." एवढा बोलून तो पुन्हा त्या e-खाटिकखान्याकडे वळला. मी गप्प बसलो. आमचा संवाद संपला.

माझी बाकीची काम करून घरी परत आलो. घरी येऊन जेवलो. म्हणल आता जरा पडि घ्यावी. फ्यान जोरात सोडला. त्याच्या घर्घर आवाजबरोबर मला झोपेची गुंगी चढायला लागली. एव्हढ्यात "धप्पा" असा असा कोणीतरी खाली ओरडल आणि मुलांचा गोंधळ ऐकू आला. मी झटकन  उठलो आणि बघितले तर काही मुलं लपंडाव खेळत होती. मन झटकन भूतकाळात गेल...

अशीच मे महिन्यातील एक दुपार...बाहेर रणरणत उन...

मोठी माणस त्यांची त्यांची काम आवरून, जेवून खाउन आता वामकुक्षीच्या तयारीला लागलेली असत.  मग हळुहळू बाळगोपाळ मंडळीच्या हालचाली सुरू होत. एकेक भिडू वाड्याच्या मधल्या अंगणात जमा होऊ लागे. मग कुठला तरी एखादा खेळ ठरायचा आणि धमाल सुरू व्हायची.

काय नसायच त्या खेळात. स्पर्धा, हेवेदावे, पूर्व-वैमनस्य, भांडण, असुया,.... पण फक्त खेळापुरतच. बाकी एरवी फक्त मैत्री.
एकट्याने बसून कंप्यूटर गेम खेळण्यापेक्षा लाख पटीने मोलाच शिक्षण ह्या खेळामधून मिळायच आणि ते सुद्धा फुकट !!!
आता कुठे कुणी हे खेळ खेळत असतील का?

आपल्या आठवणी ताज्या करण्यासाठी ह्या काही जन्त्रि पहा:

अंगणात खेळले जाणारे खेळ 

  • विष-अमृत 
  • रुमाल पाणी
  • लंगडि
  • लपंडाव - हा खेळ जरा संध्याकाळी सुरू करायचा आणि "अंड" झाल की फार मजा यायची. 
  • आंधळी कोशिंबीर - कोणी कुठे भलातीकडेच चालला आहे अस वाटल की मागून ओरडायच "स्टॉप स्टॉप"
  • डुककर मुसंडी - हा खरतर पावसात खेळायचा खेळ. दोन्ही हात मानेच्या मागे ठेऊन कोपर पुढे करून फक्त डोक्याने दुसर्‍याला बाद करायच. बरेचदा डोक आपटून राज्य करणाराच बाद व्हायचा.
  • पायमारी - जमिनीवर पाय पसरून बसायच. हाताच्या आधारांवर रांगत रांगत चक्क पायानी बाद करायच. 
  • डबाडा ऐस पैस - "डबाडा ऐस पैस" अस ओरडायला मजा यायची.
  • गोट्या- यातल्या "हडकी" ने टोले द्यायला माझे हात आत्ताही शिवशिवत आहेत.
  • लगोरी
  • टिपरी पाणी- मुलींचा खेल 
  • चोर पोलिस
  • पतंग उडविणे -  ट्यूब लाइट च्या काचा कुटून घरच्या घरी मांजा बनवाने 
  • खांब खांब खांबोळी - "शिरापुरी.... पुढच्या घरी...." 
  • टिपी टिपी टिप टॉप - वॉट कलर यु वोंट? आणि मग वाळत घातलेल्या कपड्यापासून ते शर्टच्या बटणापर्यंतचे सगळे रंग शोधून होत.

काही बैठे खेळ

  • सापशीडी - अगदी शेवटी एक मोठ्ठा साप आहे त्याने गिळल की खल्लास
  • व्यापार - एकदा हॉटेल झाला की निवांत घ्यायच !! 
  • ल्युडो - 
  • बुद्धिबळ
  • पत्ते - असंख्य खेळ आणि जादू
  • कॅरम
  • उनो
  • नाव गाव फळ फूल - असा खेळ या पृथ्वीवर होता हे लोकांना सांगूनसुद्धा खर वाटणार नाही. !! 

घरगुती सरबते

  • रसना - मे महिन्याच स्पेशल डील
  • पन्ह
  • वाळा
  • मस्तानी

पुस्तक

  • चांदोबा - विक्रम वेताळ, आणि साउथ इंडियन स्टाइल चित्र
  • इंद्रजाल कॉमिक्स - वेताळ उर्फ "चालता बोलता समंध" , बहाद्दुर, मॅनड्रक्स आणि लोथार, फ्लॅश गॉर्डन. (ही आता कुठे मिळतात का?)
  • कुमार - 
  • चंपक - खरच भम्पक असायच.

  सुट्टीची स्पेशल पॅकेजेस

  • पुण्यात लहान मुलांसाठी बहुदा एव्हढीच ठिकाण होती.
  • संभाजी बाग - किल्ला , मत्स्यालय, भेळ, पाणीपुरी, बंदुकीने फुगे फोडणे
  • पेशवे पार्क - फुलराणी (तिकीट काढून बर का!! )
  • आईसक्रिम पॉट आणून आईसक्रिम बनवणे 
  • पर्वती - पाहण्यासारख काय आहे मला अजुन कळलेले नाहीये.
  • राजा केळकर संग्रहालय

छंद

  • काडेपेट्यांचे छाप जमवणे - माझी आजी याला "भिकार्यांचे डोहाळे" म्हणायची.
  • स्टॅम्प जमवणे
  • रंगीत पिसे जमवणे - यात पिसांना "पिल्ल"(?) व्हायची म्हणे !!!! 
  • दगड, गोटे, शंख, शिंपले जमवणे - पुन्हा तेच. "भिकार्यांचे डोहाळे" !!! 
  • पिंपळाच्या पानाला वहित ठेऊन जाळी पाडणे.

शाळेतील बैठे खेळ

  • राजा राणी चोर शिपाई - ऑफ नाहीतर बुळ्या मास्तराच्या तासाला खेळायला बेस्त
  • पुस्तकातल क्रिकेट - याला "बालभारती" च पुस्तक म्हणजे दुधात साखर !!!
  • पेनापेनी - कॅरम सारखा पेनांनि खेळायचा खेळ. यात एकदाच "हिरो" च्या पेनाने मारता यायच. "ताड्या शॉट"
  • बॉलबेरिंग चा खेळ
  • स्टीलची पट्टी बाकाच्या फटीत घालून आवाज काढणे.- धनुष्याची प्रत्यंचा खेचून अर्जुनाने काय आवाज काढला असेल हे ऐकायच असेल तर हा आवाज ऐकाच.


- बोलघेवडा

Wednesday, May 12, 2010

नसतेस घरी तू तेव्हा... "फणसाची फुले" ( विडंबन ) (Nasates Ghari Tu Tevha...)


मराठी मध्ये सध्या विडम्बनाला चांगले दिवस आहेत. याच लाटेचा फायदा घेऊन मी हि 'पोळी' गरम तव्यावर भाजून घेतली आहे. या कवितेचे मूळ कवी श्री. संदीप खरे आणि संगीतकार श्री. सलील कुलकर्णी, तमाम मराठी वाचक यांची माफी मागून आणि कै. आचार्य अत्रे यांना स्मरून मी हि माझी "फणसाची फुले" आपल्याला सदर करत आहे. कृपया गोड मानून घ्यावीत.

नसतेस घरी तू तेव्हा...

नसतेस घरी तू तेव्हा, कप फुटका फुटका होतो,
गिळण्याचे होती वांदे, अन खिसा फाटका होतो.

दुध नासून साय विरावी, कल्लोळ तसा ओढवतो,
हा चहा चवहीन होतो, तरी मलाच प्यावा लागतो. || नसतेस घरी तू तेव्हा...

येतात उन्हें दाराशी, पारोसा तरी मी असतो
खिडकीवर टॉवेल ओला, तव गंध हा कुजका येतो. || नसतेस घरी तू तेव्हा...

तू सांग सखे मज काय, मी सांगू या गॅसवाल्या,
ज्योतीची आच हि मंद, अन नसे स्टोव्ह हा घरात. || नसतेस घरी तू तेव्हा...

बोलघेवडा